Smok Wawelski

Smok Wawelski – legendarny smok mieszkający u podnóża krakowskiego wzgórza wawelskiego w jaskini nazywanej Smoczą Jamą.
Legenda
Według starszego przekazu z XII wieku autorstwa Wincentego Kadłubka[1] za rządów króla Kraka w Krakowie pojawił się potwór – smok nazywany "całożercą" (holophagus). Żądał on raz na tydzień ofiary z bydła. Jeżeli mieszkańcy nie dostarczyli mu krowy, zjadał w zamian ludzi. Krak wysłał do zabicia smoka swych dwóch synów. Nie potrafili jednak pokonać stwora w walce wręcz, więc wymyślili podstęp. Podali mu skórę bydlęcą wypchaną siarką i smok się nią udusił. Następnie bracia poróżnili się o to, kto zwyciężył smoka, i jeden z nich zabił drugiego. Powróciwszy do zamku, wytłumaczył ojcu, że to smok zabił jego brata. Gdy został po śmierci Kraka królem, odkryto jego tajemnicę i wygnano z kraju. Jan Długosz w swojej kronice przeniósł bratobójstwo synów Kraka na okres po śmierci ojca, a zabójstwo smoka przypisał samemu władcy. Braci nazwał również Krakiem i Lechem. Według początkowej wersji to Krak II był młodszym bratem i zabił starszego, natomiast według Jana Długosza było odwrotnie.
Druga wersja Marcina Bielskiego z XV wieku głosi, że smoka pokonał szewczyk Skuba za pomocą fortelu – podłożył mu barana wypchanego siarką. Po zjedzeniu barana smoka tak paliło w gardle, że wypił pół Wisły i pękł.

Współczesność
    Na pamiątkę legendy u podnóża Wzgórza Wawelskiego w 1972[4][5] ustawiono pomnik Smoka Wawelskiego.
    Postać smoka wawelskiego występuje jako postać pozytywna w trylogii Stanisława Pagaczewskiego o przygodach Baltazara Gąbki: Porwanie Baltazara Gąbki, Misja profesora Gąbki, Gąbka i latające talerze; a także w filmach animowanym Porwanie Baltazara Gąbki i Wyprawa Profesora Gąbki - ratując świat przed opryszkami z Krainy Deszczowców.
    Smok wawelski (jako "The Beast of Krakow" – "Krakowska Bestia") pojawił się w ósmym numerze komiksu Nextwave z wydawnictwa Marvel Comics (scenariusz Warrena Ellisa, rysunki Stuarta Immonena)[6].
    Smok wawelski pojawia się także w komiksie "Hellboy animated: Czarne zaślubiny i inne opowieści" w historii "Sądny dzwonek" (polskie wydanie Egmont wrzesień 2008).
    Jedna z ulic dobiegających do Wawelu jest nazywana ulicą Smoczą.